IPN zniekształcił znany cytat Zofii Nałkowskiej w 76. rocznicę powstania w getcie warszawskim
Autor Michalina Kobla - 19 Kwietnia 2019
19 kwietnia 2019 roku obchodzona jest 76. rocznica powstania w getcie warszawskim. To właśnie z tej okazji przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej stworzyli krótki film, zawierający głównie historyczne zdjęcia oraz nagrania. Wideo otwiera zniekształcony cytat Zofii Nałkowskiej, który całkowicie zmienia jego cel oraz sens i nigdy nie został przez nią wypowiedziany lub zapisany w takim kształcie.
Wiele polskich instytucji państwowych w oficjalny sposób wspomina dziś akt bohaterstwa, jakim było powstanie w getcie warszawskim. Specjalny materiał, przygotowany na tę właśnie okazję, udostępnili także na Twitterze reprezentanci Instytutu Pamięci Narodowej. Ponad dwuminutowy film, składający się z cyfrowo zrekonstruowanych, pochodzących z archiwum IPN zdjęć, miał według twórców pokazać internautom "codzienną walkę ludzi skazanych na eksterminację" i nieść za sobą wartość edukacyjną.
IPN zmodyfikowało cytat Zofii Nałkowskiej w filmie opublikowanym na 76. rocznicę powstania w getcie warszawskim
Materiał otworzył jednak slajd ze zniekształconym, zmodyfikowanym cytatem z "Medalionów" Zofii Nałkowskiej. "Ludzie (Niemcy) ludziom zgotowali ten los" - napisano w językach polskim i angielskim. Podobne słowa w tym kształcie, to jest ze wskazaniem narodowości owych "ludzi", nigdy nie zostały przez autorkę wypowiedziane, ani zapisane. "Poprawka", która podzieliła internautów, została wprowadzona przez samych pracowników Instytutu Pamięci Narodowej. Odebrała przy tym cytatowi jego uniwersalny wymiar, nieprzypadkowo osiągnięty przez Nałkowską w tym przypadku.
W rozmowie z Antyfake.pl sprawę skomentował profesor nauk humanistycznych, krytyk i historyk literatury Jerzy Jarzębski.
- To bez sensu, ponieważ jej rzeczywiście chodziło o ludzi w tym przypadku. O to, że taka zbrodnia może być dokonana przez ludzi, którzy aspirują właśnie do ludzkości, humanizmu, do całej masy wartości międzyludzkich, a jednocześnie potrafią zrobić coś takiego. To się mogło przydarzyć nie tylko Niemcom, niestety, i przydarzało się też innym narodom - powiedział profesor Jarzębski, po czym odpowiedział także na pytanie dotyczące tego, czy Instytutowi Pamięci Narodowej powinna kiedykolwiek przytrafić się podobna "wpadka".
- Oczywiście, że nie. Zwłaszcza że tu chodzi także o prawdę samego cytatu. Nie można cytować, przekręcając. Ja jestem tym absolutnie oburzony - dodał nasz rozmówca.
Warto zaznaczyć, iż gdyby nie duża popularność słów Zofii Nałkowskiej, podobne rozmieszczenie tekstu na slajdzie prawdopodobnie nie zasugerowałoby internautom wprowadzonych przez atorów filmu zmian. Wiele osób, szczególnie niezaznajomionych z twórczością pisarki, mogło więc uznać całość tekstu za jej słowa. Jest to oczywiste przekłamanie.
Tłumaczenia IPN w kontrowersyjnej sprawie
Ostatecznie, po dużej fali krytyki ze strony internautów, przedstawiciele IPN zdecydowali się odnieść do gorzkich słów płynących pod ich adresem. Wytłumaczyli przy tym, dlaczego poczynili podobny zabieg.
- Przyznajemy, że umieszczenie słowa „Niemcy” w nawiasie, bez wyraźnego zaznaczenia, że nie użyła go Zofia Nałkowska, było z naszej strony niefortunne. Chcieliśmy odnieść się do konkretnej sytuacji przedstawionej w filmie. (...) Utworzenie warszawskiego getta, stłumienie Powstania oraz likwidacja getta zostały przeprowadzone przez Niemców, którzy wykazali się niespotykanym okrucieństwem, faktycznie gotując ludności żydowskiej taki los. Oczywiście, słowa Nałkowskiej mają wymiar dużo bardziej uniwersalny - napisano na oficjalnym koncie Instytutu Pamięci Narodowej na Twitterze.
Następny artykuł