Autor Michalina Kobla - 2 Września 2019

Manipulacja: Gdzie występuje? Przykłady z mediów

Manipulacja: gdzie występuje, czym się objawia i jak się przed nią chronić? Wiele polskich mediów posuwa się do nieczystych zagrywek, aby przyciągać szerokie grupy czytelników. Podpowiadamy więc, jak odróżniać prawdziwe treści od tych, które poddano manipulacji.

Manipulacja: gdzie występuje realna, chociaż czasami trudna do zauważenia ingerencja nadawcy komunikatu w przekazywaną treść? Warto zaznaczyć, że przekłamaniu ulec może sam tekst artykułu, programu telewizyjnego lub audycji. Szczególnie w przypadku tekstów w mediach internetowych zdarza się jednak, iż zmanipulowany jest na przykład sam tytuł lub zdjęcie wyróżniające. Zacznijmy jednak od tego, czym jest sama manipulacja. Jak czytamy w SJP PWN, mowa tu o "wykorzystywaniu jakichś okoliczności, naginaniu lub przeinaczaniu faktów w celu udowodnienia swoich racji lub wpływania na cudze poglądy i zachowania".

DZISIAJ GRZEJE:

Manipulacja medialna nie musi być koniecznie jednoznaczna z wystąpieniem typowego przykładu fake newsa. Nie zawsze okazuje się bowiem całkowitym przekłamaniem komunikatu i zaserwowaniem informacji, która rozbiega się z prawdą. Czasami zdarza się, że treść oparta jest na przykład na grze na emocjach odbiorcy, mającego skłonić go do na przykład współczucia, czy też oburzenia. Nie jest to jednak jedyny sposób na zmanipulowanie treści.

Rząd wydał 2 mld na defiladę Wojska Polskiego w Katowicach? Zmanipulowana grafika okrąża FacebookaCzytaj dalej

Manipulacja: gdzie występuje? Fake news przykłady

Inną metodą na zmanipulowanie tekstu jest przekoloryzowanie lub wyjęcie cytatu z kontekstu, aby sugerował inną interncję mówcy. Przykładem może być tu tekst, który umieszczono na bardzo popularnej niegdyś na Twitterze grafice z wizerunkiem powstańca warszawskiego, Witolda Kieżuna. Fragment jego wypowiedzi zaprezentowano bez stosownego omówienia, przez co mógł sugerować, że ekonomista pokusił się o krytykę obecnych władz. Ostatecznie okazało się, iż jego słowa były jednak negatywną oceną wszystkich rządzących po 1989 roku. Więcej o tej sprawie pisaliśmy tutaj.

Poza tym ważnym i bardzo częstym sposobem manipulacji treściami jest trzymanie czytelnika w napięciu. Zamiast przekazać w nagłówku najważeniejszą część artykułu lub po prostu suchy fakt, twórcy zadają pytanie bez odpowiedzi, sugestii odpowiedzi lub z sugestią wprowadzającą w błąd. Przykładem może być tu chociażby tekst pod tytułem: "Maryla Rodowicz nie dostała rozwodu. Co się stało?", który ukazał się w serwisie Fakt.pl. Zamiast przekazać po prostu, że piosenkarka ma problemy zdrowotne i nie mogła pojawić się w sądzie, zadano jedynie pytanie. Jeżeli odbiorca treści chciał zapoznać się z daną informacją, musiał przeczytać cały artykuł.

Nalezy też pamiętać, że zmanipulowaniu ulegać mogą także na przykład zdjęcia, których używają media lub po prostu krążą po portalach społecznościowych. Jeżeli zauważamy w grafikach coś nieprawdopodobnego, warto sprawdzić je chociażby poprzez wyszukiwarkę obrazem Google Images.

W tym miejscu, nawiązując do manipulacji w nagłówkach, warto przypomnieć o jednej z metod walki z dezinformacją, z której może korzystać każdy internauta (bardziej w przypadku przekolorozowania niż samego clickbaita). Jeżeli natrafiamy na "podejrzanie" brzmiący nagłówek, z kontrowersyjną lub wręcz nieprawdopodobną treścią, należy przeczytać sam tekst, zamiast od razu podawać go dalej. To może ochronić zarówno odbiorcę medialnych przekazów, jak i osoby, którym przesyła różnorakie treści, przed daniem się nabrać na wprowadzającego w błąd fake newsa.

NAJPOPULARNIEJSZE DZISIAJ: